Công chứng hợp đồng thế chấp đất nông nghiệp – Có được không?
Trong thực tế, đất nông nghiệp là một trong những loại tài sản thường được sử dụng để bảo đảm cho các khoản vay tại ngân hàng, nhất là tại các vùng nông thôn. Tuy nhiên, không ít người còn băn khoăn liệu công chứng thế chấp đất nông nghiệp có được pháp luật cho phép hay không, cần những điều kiện gì và trình tự thực hiện ra sao. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn làm rõ tất cả các quy định pháp lý liên quan, đồng thời đưa ra ví dụ thực tế để bạn đọc dễ hình dung và tránh rủi ro trong quá trình giao dịch.
>>> Xem thêm: Bạn có biết công chứng hợp đồng thế chấp có thể thực hiện online không? Xem ngay tại công chứng hợp đồng thế chấp.
1. Có được công chứng thế chấp đất nông nghiệp không?
Theo quy định tại Điều 317 Bộ luật Dân sự 2015, cá nhân hoặc tổ chức có quyền sử dụng đất hợp pháp có thể sử dụng quyền sử dụng đất đó để thế chấp nhằm bảo đảm nghĩa vụ dân sự. Bên cạnh đó, Điều 167 Luật Đất đai 2013 cho phép người sử dụng đất được quyền thế chấp quyền sử dụng đất tại tổ chức tín dụng, nếu đất đó có giấy chứng nhận hợp lệ và không có tranh chấp. Như vậy, về nguyên tắc, đất nông nghiệp vẫn được phép dùng làm tài sản bảo đảm nếu thỏa mãn các điều kiện của pháp luật. Việc công chứng thế chấp đất nông nghiệp cũng hoàn toàn hợp pháp nếu được thực hiện theo đúng trình tự và tại tổ chức hành nghề công chứng được Nhà nước cấp phép.
2. Điều kiện để được thế chấp đất nông nghiệp
Người sử dụng đất phải có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hợp pháp đứng tên cá nhân hoặc đồng sở hữu, không bị tranh chấp. Đất nông nghiệp phải đang trong thời hạn sử dụng theo quy định của Luật Đất đai. Đất không thuộc diện bị thu hồi, không nằm trong quy hoạch phát triển hạ tầng đã được công bố chính thức. Người thế chấp phải sử dụng đúng mục đích của khoản vay như sản xuất nông nghiệp hoặc kinh doanh hợp pháp có liên quan. Trường hợp cá nhân vay vốn tại ngân hàng để mục đích tiêu dùng cá nhân bằng đất nông nghiệp, ngân hàng có quyền từ chối nếu không phù hợp với quy định nội bộ hoặc định hướng tín dụng.
3. Hồ sơ công chứng thế chấp đất nông nghiệp cần những gì?
Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất do các bên tự thỏa thuận hoặc yêu cầu văn phòng công chứng soạn thảo. Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bản gốc. Giấy tờ tùy thân của các bên (CCCD, sổ hộ khẩu). Văn bản ủy quyền nếu giao dịch thông qua người đại diện. Các giấy tờ liên quan đến tài sản gắn liền với đất nếu có (nhà, cây lâu năm…). Sau khi kiểm tra đầy đủ hồ sơ, công chứng viên sẽ tiến hành soạn thảo và chứng nhận hợp đồng thế chấp theo quy trình quy định tại Luật Công chứng 2014.
Theo khoản 3 Điều 167 Luật Đất đai 2013, hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất bắt buộc phải được công chứng hoặc chứng thực. Công chứng là bước quan trọng để hợp đồng thế chấp có giá trị pháp lý, đồng thời là điều kiện để đăng ký giao dịch bảo đảm tại Văn phòng đăng ký đất đai. Nếu không công chứng, hợp đồng có thể bị tuyên vô hiệu trong trường hợp có tranh chấp hoặc bị bên thứ ba khiếu kiện. Vì vậy, dù ở thành thị hay nông thôn, người sử dụng đất cần chủ động thực hiện công chứng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
>>> Xem thêm: Công chứng viên có thể từ chối chứng thực hợp đồng tại văn phòng công chứng giữa người thân không?
5. Ví dụ minh họa thực tế
Ông A có một mảnh đất nông nghiệp diện tích 3.000 m² tại huyện Củ Chi, được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất năm 2012. Ông muốn vay ngân hàng 500 triệu đồng để mở rộng mô hình trồng rau sạch. Ngân hàng yêu cầu ông A lập hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất kèm giấy tờ liên quan. Ông A đến Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ để thực hiện công chứng hợp đồng thế chấp, sau đó đem hồ sơ đến Văn phòng đăng ký đất đai để đăng ký giao dịch bảo đảm. Nhờ thực hiện đúng quy trình, khoản vay được giải ngân an toàn, hợp đồng có hiệu lực pháp lý đầy đủ và không phát sinh tranh chấp về sau.
Ngược lại, chị B ở Long An dùng đất nông nghiệp của cha mẹ để thế chấp nhưng không có giấy ủy quyền, hợp đồng viết tay và không công chứng. Khi xảy ra tranh chấp do không trả được nợ, tòa án tuyên hợp đồng vô hiệu vì vi phạm điều kiện về chủ thể và hình thức. Ngân hàng không thể xử lý tài sản và chị B vẫn phải trả nợ cá nhân.
Chỉ thực hiện thế chấp nếu đất có giấy chứng nhận và không có tranh chấp. Luôn công chứng hợp đồng tại tổ chức hành nghề công chứng uy tín. Kiểm tra kỹ mục đích sử dụng vốn vay và điều kiện chấp thuận từ phía ngân hàng. Trường hợp thế chấp đất nông nghiệp cho người khác vay, cần có văn bản thỏa thuận rõ ràng để tránh phát sinh trách nhiệm pháp lý không mong muốn.
Việc công chứng thế chấp đất nông nghiệp là hoàn toàn hợp pháp nếu tài sản đảm bảo đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định pháp luật. Đây là bước không thể thiếu trong thủ tục vay vốn có tài sản đảm bảo, giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của cả người vay lẫn bên cho vay. Tuy nhiên, cần thực hiện đúng quy trình, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và đăng ký giao dịch bảo đảm sau công chứng để hợp đồng có hiệu lực đối kháng với bên thứ ba.
Nếu bạn đang có nhu cầu công chứng hợp đồng thế chấp, đặc biệt với đất nông nghiệp, hãy liên hệ Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ qua số 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để được hỗ trợ chính xác, nhanh chóng và đúng pháp luật.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
