Công chứng viên có trách nhiệm gì với hợp đồng vay?
Công chứng viên hợp đồng vay đóng vai trò quan trọng trong việc xác nhận tính hợp pháp, hợp lệ và minh bạch của giao dịch dân sự giữa các bên vay – cho vay. Việc công chứng không chỉ giúp các bên yên tâm thực hiện nghĩa vụ mà còn là cơ sở pháp lý vững chắc nếu phát sinh tranh chấp. Vậy công chứng viên có trách nhiệm gì với hợp đồng vay? Căn cứ pháp luật nào quy định vấn đề này? Cùng tìm hiểu chi tiết dưới đây.
Theo Luật Công chứng 2014, công chứng viên là người có đủ tiêu chuẩn, được bổ nhiệm để hành nghề công chứng. Họ có trách nhiệm chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của các hợp đồng, giao dịch dân sự.
1.2. Hợp đồng vay là gì?
Hợp đồng vay tài sản được quy định tại Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, là sự thỏa thuận giữa bên cho vay và bên vay về việc giao tài sản (thường là tiền), trong đó bên vay có nghĩa vụ hoàn trả và có thể kèm lãi.
Hợp đồng vay không bắt buộc phải công chứng, tuy nhiên trong nhiều trường hợp – đặc biệt khi liên quan đến khoản vay lớn hoặc tài sản bảo đảm – các bên thường lựa chọn công chứng để tăng tính pháp lý.
>>> Xem thêm:Đừng bỏ lỡ danh sách phòng công chứng tại Hà Nội được cập nhật mới nhất – Nơi nào phù hợp với nhu cầu của bạn?
2. Trách nhiệm của công chứng viên hợp đồng vay theo pháp luật
2.1. Thẩm quyền và nghĩa vụ pháp lý của công chứng viên hợp đồng vay
Theo Điều 17 Luật Công chứng 2014, công chứng viên có những trách nhiệm chính sau đây:
Kiểm tra năng lực pháp lý của các bên giao kết hợp đồng vay: đảm bảo các bên có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, không bị ép buộc.
Thẩm định nội dung hợp đồng vay: bảo đảm không trái pháp luật, không trái đạo đức xã hội.
Giải thích quyền, nghĩa vụ cho các bên: giúp các bên hiểu rõ hậu quả pháp lý, trách nhiệm thực hiện hợp đồng.
Lập và lưu trữ hồ sơ công chứng: bảo đảm hợp đồng được lưu giữ đầy đủ, phục vụ tra cứu khi cần.
2.2. Trách nhiệm bồi thường của công chứng viên hợp đồng vay nếu sai phạm
Theo Điều 38 Luật Công chứng 2014, công chứng viên phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và người yêu cầu công chứng nếu có hành vi vi phạm trong quá trình công chứng, như:
Cố ý công chứng hợp đồng có nội dung trái pháp luật
Công chứng khi một bên mất năng lực hành vi
Thiếu sót trong giải thích quyền lợi – nghĩa vụ dẫn đến tranh chấp
Trong các trường hợp này, người bị thiệt hại có quyền yêu cầu bồi thường dân sự hoặc khởi kiện công chứng viên và tổ chức hành nghề công chứng.
3. Ví dụ minh họa thực tế
Trường hợp 1: Anh A và chị B ký hợp đồng vay 2 tỷ đồng, có tài sản bảo đảm là nhà đất. Họ đến Văn phòng công chứng X để lập hợp đồng công chứng. Công chứng viên đã kiểm tra giấy tờ tùy thân, quyền sử dụng đất, giải thích rõ trách nhiệm trả nợ, mức lãi suất. Nhờ hợp đồng được công chứng đầy đủ nên khi chị B không trả nợ đúng hạn, anh A có căn cứ khởi kiện ra tòa và được công nhận hợp đồng hợp pháp.
Trường hợp 2: Ông C công chứng hợp đồng vay giúp bạn, nhưng người vay là bà D khi đó đang bị mất khả năng nhận thức tạm thời do bệnh. Công chứng viên không kiểm tra kỹ tình trạng sức khỏe mà vẫn công chứng. Sau đó bà D không thực hiện nghĩa vụ và Tòa án tuyên hợp đồng vô hiệu. Ông C khởi kiện công chứng viên để yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Nên yêu cầu công chứng trong các khoản vay lớn hoặc có tài sản bảo đảm
Cung cấp giấy tờ tùy thân hợp lệ và hợp pháp
Cùng đọc kỹ hợp đồng và yêu cầu công chứng viên giải thích rõ
4.2. Đối với công chứng viên
Tuyệt đối không công chứng khi thấy có dấu hiệu ép buộc, giả mạo
Ghi rõ lãi suất, thời hạn vay, điều kiện trả nợ trong hợp đồng
Lưu hồ sơ đầy đủ, đúng quy định
>>> Xem thêm: Sẵn sàng cho mọi tình huống: Văn phòng công chứng giúp bạn chuẩn bị giấy tờ hoàn hảo.
Kết luận
Công chứng viên hợp đồng vay có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính pháp lý và bảo vệ quyền lợi các bên trong giao dịch vay mượn. Trách nhiệm của công chứng viên không chỉ là người làm chứng, mà còn là người bảo vệ sự minh bạch và công bằng của hợp đồng. Để tránh rủi ro pháp lý và tranh chấp không đáng có, việc chọn công chứng viên uy tín, làm việc đúng quy định là điều cần thiết.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
