Pháp luật về thừa kế và cách xác định di sản thừa kế theo quy định của Bộ luật dân sự Việt Nam

Thừa kế là một trong những chế định quan trọng của Bộ luật dân sự năm 2015, đây cũng là vấn đề xảy ra nhiều tranh chấp nhất trong đời sống. Vậy di sản thừa kế là gì? Cách xác định di sản thừa kế như thế nào? Hãy cùng văn phòng công chứng Nguyễn Huệ tìm hiểu quy định pháp luật dân sự về chế định này.

^_>>> Xem thêm: Công chứng di chúc đối với tài sản là bất động sản cần lưu ý giấy tờ gì?

1. Di sản thừa kế là gì? Bao gồm những gì?

Điều 612 Bộ luật Dân sự năm 2015 nêu định nghĩa di sản thừa kế là gì như sau:

Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác.

Theo đó, di sản thừa kế có các đặc điểm sau đây:

– Là tài sản của người chết (người để lại di sản thừa kế) để lại cho người khác sau khi người để lại di sản thừa kế chết.

– Gồm: Tài sản riêng của người để lại di sản thừa kế, phần tài sản của người để lại di sản thừa kế trong tài sản chung với người khác. Do đó, di sản thừa kế có thể là tiền, tài sản gồm bất động sản, động sản (nhà, đất, công trình gắn liền với đất…), giấy tờ có giá. Có thể kể đến một số loại tài sản thường gặp gồm:

• Tiền, vàng, đá quý, đồ trang sức khác.
• Nhà ở, đất ở hình thành do mua bán, thừa kế, tặng cho được quy định theo mẫu hợp đồng tặng cho có sẵn.
• Cổ phần, chứng khoán…

– Được định đoạt sau khi người để lại di sản thừa kế chết theo hai hình thức: Theo di chúc hoặc được chia theo pháp luật. Trong đó, điều kiện để chia di sản thừa kế theo hai phương pháp kia như sau:

• Theo di chúc: Người để lại di sản thừa kế có lập di chúc hợp pháp để lại tài sản của mình cho người khác (có thể là bất cứ ai theo ý muốn cả người để lại di sản thừa kế).
• Theo pháp luật: Khi không có di chúc, có di chúc nhưng không hợp pháp hoặc một phần di chúc không hợp pháp… thì di sản thừa kế sẽ được chia theo pháp luật. Theo đó, pháp luật sẽ chia thừa kế căn cứ theo hàng thừa kế.

Như vậy, di sản thừa kế là tài sản của cá nhân (tài sản riêng và một phần tài sản trong khối tài sản chung với người khác) để lại cho người khác sau khi người này mất.

2. Cách xác định di sản thừa kế

2.1 Xác định di sản thừa kế theo di chúc

Di chúc là văn bản thể hiện ý muốn chuyển tài sản của mình sang cho người khác sau khi người đó chết. Do đó, khi chia di sản thừa kế theo di chúc thì sẽ thực hiện theo ý chí của cá nhân được thể hiện trong di chúc hợp pháp.

Trong đó, người để lại di chúc có quyền chỉ định người nào được hưởng di sản thừa kế, không được hưởng di sản thừa kế, dành di sản để di tặng, thờ cúng hoặc giao nghĩa vụ cho người thừa kế…

^_>>> Xem thêm: Phí công chứng văn bản thừa kế di sản theo quy định pháp luật hiện nay

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, để di chúc hợp pháp có hiệu lực thì phải đáp ứng các điều kiện sau đây:

– Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị đe doạ, cưỡng ép, lừa dối; nội dung không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức không trái quy định.

– Nội dung của di chúc gồm: Ngày tháng năm lập; họ tên, nơi cư trú của người lập di chúc và người được hưởng; địa chỉ nơi di sản toạ lạc, chi tiết về di sản thừa kế…

Như vậy, trong trường hợp di chúc hợp pháp thì việc chia di sản thừa kế theo di chúc phụ thuộc hoàn toàn vào ý chí của người lập di chúc.

2.2 Xác định di sản thừa kế theo pháp luật

Khác với chia thừa kế theo di chúc, chia di sản thừa kế theo pháp luật trong các trường hợp được quy định tại Điều 650 Bộ luật Dân sự năm 2015:

– Không có di chúc.

– Có di chúc nhưng di chúc không hợp pháp toàn bộ hoặc một phần. Trong trường hợp di chúc không hợp pháp một phần thì chỉ chia thừa kế phần di chúc không hợp pháp.

– Người thừa kế theo di chúc chết trước/chết cùng thời điểm người lập di chúc.

– Người hưởng thừa kế theo di chúc không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản thừa kế.

Nếu như người thừa kế theo pháp luật hoặc theo di chúc mà trong di chúc không xác định rõ phần di sản được hưởng của từng người thì có quyền yêu cầu công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản.

Và đặc biệt, việc xác định di sản thừa kế theo pháp luật là chia di sản thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thủ tục do pháp luật quy định. Trong đó, các hàng thừa kế gồm 03 hàng thừa kế:

Việc hưởng thừa kế sẽ thực hiện theo thứ tự: Khi tất cả những người ở hàng thừa kế thứ nhất đều không được hưởng di sản do chết, không có quyền hưởng, bị truất hoặc từ chối nhận di sản thì người ở hàng thừa kế ở hàng thừa kế tiếp theo mới được hưởng.

^_>>> Xem thêm: Dịch vụ sang tên sổ đỏ khi nhận thừa kế

Như vậy, những người thừa kế cùng hàng theo pháp luật khi chia thừa kế sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau. Hàng thứ nhất sẽ được ưu tiên hưởng thừa kế. Khi các hàng trên không còn ai được hưởng thì người ở hàng sau mới được hưởng.

Trên đây là phân tích của Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ về về thừa kế và cách xác định di sản thừa kế theo quy định của Bộ luật dân sự Việt Nam. Ngoài ra, nếu như bạn có thắc mắc gì liên quan đến nội dung trên hoặc cần tư vấn các vấn đề pháp lý khác về công chứng và Sổ đỏ, xin vui lòng liên hệ theo thông tin:

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

1. Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.

2. Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Ngoài ra, chúng tôi có đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội

Hotline : 0966.22.7979 – 0935.669.669

Email: ccnguyenhue165@gmail.com

XEM THÊM TỪ KHÓA TÌM KIẾM:

_^>>> Thủ tục công chứng văn bản từ chối nhận di sản thừa kế

_^>>> Hợp đồng tặng cho hộ kinh doanh cần lưu ý vấn đề gì liên quan đến thuế?

_^>>> Dịch vụ công chứng nhà đất và sang tên sổ đỏ tại Hà Nội

_^>>> Công chứng bản sao giấy khai sinh ở phường có được không?

_^>>> Danh sách các công ty du lịch tại Việt Nam uy tín nhất

_^>>> Thủ tục công chứng ủy quyền và những hồ sơ cần chuẩn bị.

_^>>> Hướng dẫn cách kiểm tra tình trạng nhà đất đang có tranh chấp trước khi xuống tiền mua.

_^>>> Bản sao giấy khai sinh có được chứng thực hay không?