Con riêng có được chia di sản không? – Giải đáp cụ thể
Trong quá trình phân chia di sản thừa kế, nhiều người băn khoăn: Con riêng có được hưởng thừa kế không? Quyền lợi của con riêng so với con ruột ra sao? Để tránh tranh chấp về sau, cần hiểu rõ quy định pháp luật liên quan đến con riêng thừa kế.
Theo Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, hàng thừa kế thứ nhất gồm:
“Vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết.”
Như vậy, con nuôi hợp pháp được thừa kế ngang hàng với con ruột. Nhưng con riêng có được xem là con nuôi hợp pháp không?
1.2. Định nghĩa con riêng theo luật
Pháp luật Việt Nam không định nghĩa cụ thể “con riêng” trong Bộ luật Dân sự, nhưng trên thực tế, con riêng thường là:
Con của vợ/chồng hiện tại với người khác trong quá khứ
Không có quan hệ huyết thống với người để lại di sản (trừ khi được nhận làm con nuôi)
>>> Xem thêm: Không hiểu luật, nhiều người mất trắng vì không công chứng di chúc.
Do đó, con riêng chỉ được thừa kế khi thuộc một trong hai trường hợp sau:
Được người để lại di sản nhận làm con nuôi hợp pháp
Được chỉ định trong di chúc hợp pháp
2. Con riêng thừa kế trong trường hợp có di chúc
Theo Điều 626 Bộ luật Dân sự 2015, người lập di chúc có quyền:
“Chỉ định người thừa kế; truất quyền hưởng di sản của người thừa kế.”
2.1. Được chỉ định rõ ràng trong di chúc
Người lập di chúc hoàn toàn có thể để lại tài sản cho con riêng, miễn là:
Di chúc hợp pháp (theo Điều 630 Bộ luật Dân sự)
Ghi rõ danh tính, phần tài sản để lại
Ví dụ minh họa: Ông B kết hôn lần hai với bà H, bà H có con riêng là anh T. Trong di chúc, ông B ghi rõ để lại 1/2 căn nhà cho anh T. Sau khi ông B mất, anh T được hưởng hợp pháp phần di sản nếu di chúc hợp lệ.
Nếu con riêng không thuộc diện này, phần di sản để lại cho họ vẫn hợp pháp nếu không vi phạm quyền thừa kế bắt buộc của người khác.
3. Con riêng thừa kế theo pháp luật khi không có di chúc
Trường hợp không có di chúc, chia thừa kế sẽ căn cứ theo hàng thừa kế pháp luật.
3.1. Chỉ được hưởng nếu là con nuôi hợp pháp
Theo khoản 1 Điều 24 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014:
“Con riêng và cha dượng, mẹ kế nếu sống chung như cha con, mẹ con thì có nghĩa vụ và quyền của cha mẹ và con.”
Tuy nhiên, điều này không mặc nhiên xem là quan hệ nuôi dưỡng hợp pháp để được chia thừa kế, trừ khi:
Có quyết định công nhận con nuôi
Có chứng cứ rõ ràng về việc chăm sóc, nuôi dưỡng như con ruột
Ví dụ minh họa: Bà K sống với chồng sau là ông H và con riêng của mình là chị A. Khi ông H qua đời không để lại di chúc, chị A không được chia thừa kế nếu ông H chưa từng nhận chị A làm con nuôi.
3.2. Khi nào con riêng được hưởng thừa kế theo luật?
Khi được nhận làm con nuôi theo Luật Nuôi con nuôi 2010
Có bằng chứng rõ ràng về mối quan hệ nuôi dưỡng và tình cảm cha/mẹ – con trong thời gian dài và liên tục
Trong trường hợp tranh chấp, tòa án sẽ xem xét kỹ về mối quan hệ này để quyết định có cho hưởng thừa kế hay không.
4. Cách bảo vệ quyền lợi con riêng trong thừa kế
Để đảm bảo con riêng được thừa kế, người để lại di sản nên:
Lập di chúc rõ ràng, ghi rõ họ tên, ngày sinh, phần tài sản để lại
Công chứng di chúc để tránh bị tranh chấp
Nếu có ý định cho con riêng hưởng theo pháp luật, nên làm thủ tục nhận con nuôi hợp pháp trước
Ví dụ minh họa: Ông Q tái hôn với bà L, bà L có con riêng là anh D. Ông Q lập di chúc có công chứng, ghi rõ để lại toàn bộ đất đai cho anh D vì anh đã chăm sóc ông suốt 10 năm. Khi ông Q qua đời, di chúc có hiệu lực, anh D hợp pháp nhận toàn bộ tài sản.
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
