Công chứng văn bản từ chối nhận di sản: Những lỗi thường gặp
Trong thực tế, việc lập và công chứng văn bản từ chối nhận di sản là thủ tục pháp lý quan trọng, giúp người thừa kế xác định rõ ý chí không nhận phần di sản mà mình được hưởng. Tuy nhiên, nhiều người khi thực hiện thủ tục này thường mắc phải các lỗi về hình thức, thời điểm hoặc hồ sơ, dẫn đến văn bản bị vô hiệu hoặc không được công chứng viên chấp nhận. Bài viết sau sẽ phân tích chi tiết những lỗi công chứng văn bản từ chối nhận di sản thường gặp, căn cứ theo quy định pháp luật mới nhất năm 2024 – 2025.
>>> Xem thêm: Được khách hàng đánh giá 5 sao về chất lượng phục vụ – Văn phòng công chứng.
1. Căn cứ pháp lý
Các quy định điều chỉnh việc lập và công chứng văn bản từ chối nhận di sản được thể hiện chủ yếu trong:
Bộ luật Dân sự 2015, Điều 620 quy định: “Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản của mình.”
Luật Công chứng 2014 (sửa đổi, bổ sung năm 2023), Điều 59 và Điều 40 quy định về trình tự, thủ tục công chứng và hiệu lực của văn bản công chứng.
Nghị định 29/2015/NĐ-CP hướng dẫn chi tiết Luật Công chứng (được cập nhật đến năm 2023).
Như vậy, để một văn bản từ chối nhận di sản được công chứng hợp lệ, người lập phải đảm bảo cả về điều kiện chủ thể, nội dung, hình thức và thời điểm thực hiện.
2. Lỗi công chứng văn bản từ chối nhận di sản do sai thời điểm lập
Đây là lỗi phổ biến nhất khi thực hiện công chứng. Theo quy định tại khoản 1 Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, việc từ chối nhận di sản phải được lập trước thời điểm phân chia di sản.
Nếu người thừa kế chỉ lập văn bản từ chối sau khi di sản đã được chia hoặc sau khi người khác đã nhận phần tài sản, thì văn bản đó không còn giá trị pháp lý.
Ví dụ thực tế: Sau khi ông A mất, các con đã làm thủ tục khai nhận di sản là một mảnh đất. Một tháng sau, người con út mới làm văn bản từ chối nhận phần đất của mình và đem đi công chứng. Trường hợp này, văn bản từ chối sẽ không được công chứng viên chấp nhận, vì thời điểm lập đã sau khi di sản được chia.
Nếu thiếu bất kỳ tài liệu nào nêu trên, công chứng viên không đủ căn cứ xác minh quyền thừa kế và ý chí tự nguyện, dẫn đến việc từ chối công chứng hoặc hoãn xử lý hồ sơ.
Ví dụ: Bà M đến văn phòng công chứng để lập văn bản từ chối nhận phần đất do cha để lại nhưng không có giấy chứng tử của cha và giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Hồ sơ bị trả lại do không đủ cơ sở xác định di sản và người thừa kế hợp pháp.
4. Lỗi công chứng văn bản từ chối nhận di sản do không đúng chủ thể hoặc thiếu sự tự nguyện
Theo Điều 59 Luật Công chứng 2014, công chứng viên chỉ được chứng nhận trong trường hợp người yêu cầu công chứng có năng lực hành vi dân sự đầy đủ và tự nguyện.
Một số lỗi thường gặp gồm:
Người lập văn bản là người chưa thành niên, người bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự.
Người lập văn bản bị ép buộc hoặc không hiểu rõ hậu quả pháp lý của việc từ chối nhận di sản.
Việc ủy quyền không đúng thẩm quyền (ví dụ, người được ủy quyền không có quyền thay mặt từ chối nhận di sản).
Ví dụ thực tế: Anh T ủy quyền cho bạn thân ký văn bản từ chối nhận phần nhà đất của cha mẹ. Tuy nhiên, trong giấy ủy quyền không ghi rõ nội dung “được quyền lập và ký văn bản từ chối nhận di sản”. Công chứng viên sẽ từ chối chứng nhận, vì việc ủy quyền không hợp pháp.
>>> Xem thêm: Chỉ cần một cuộc gọi, Dịch vụ công chứng sẽ có mặt hỗ trợ bạn nhanh nhất!
5. Lỗi công chứng văn bản từ chối nhận di sản do nội dung không đúng quy định
Một số người khi tự soạn thảo văn bản từ chối nhận di sản thường mắc lỗi về hình thức và nội dung, chẳng hạn như:
Không ghi rõ lý do từ chối hoặc thời điểm lập văn bản.
Không xác định rõ phần di sản được từ chối.
Dùng mẫu văn bản không đúng quy định hoặc sao chép từ nguồn không chính thống.
Theo Điều 46 Luật Công chứng 2014, công chứng viên có quyền yêu cầu sửa đổi, bổ sung nội dung dự thảo nếu thấy có dấu hiệu sai phạm pháp luật hoặc không rõ ràng. Nếu người lập không đồng ý chỉnh sửa, công chứng viên có thể từ chối chứng nhận.
Ví dụ: Trong văn bản, bà L ghi “tôi không nhận phần tài sản nào của cha mẹ để lại” mà không xác định rõ tài sản đó là đất, nhà hay tiền gửi ngân hàng. Công chứng viên sẽ yêu cầu bà L làm rõ nội dung, nếu không, văn bản không đủ điều kiện công chứng.
Việc công chứng văn bản từ chối nhận di sản tuy không quá phức tạp nhưng rất dễ mắc lỗi nếu người lập không hiểu rõ quy định pháp luật. Các lỗi công chứng văn bản từ chối nhận di sản thường gặp nhất là: lập sai thời điểm, thiếu hồ sơ, không đúng chủ thể hoặc nội dung không đầy đủ.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
