Công chứng văn bản từ chối nhận di sản: Tất cả người thừa kế ký?

Trong quá trình chia di sản thừa kế, có không ít trường hợp một hoặc vài người thừa kế muốn từ chối nhận phần di sản của mình. Khi đó, việc lập văn bản từ chối nhận di sản và đem đi công chứng là bước cần thiết để bảo đảm giá trị pháp lý. Tuy nhiên, nhiều người thắc mắc rằng “công chứng văn bản từ chối nhận di sản có cần tất cả ký hay không?”. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết dựa trên quy định pháp luật mới nhất.

>>> Xem thêm: Chỉ với vài thao tác đơn giản, bạn đã có thể đặt lịch công chứng tại Văn phòng công chứng Hà Nội.

1. Căn cứ pháp lý về công chứng văn bản từ chối nhận di sản

Căn cứ pháp lý chính bao gồm:

• Bộ luật Dân sự 2015, Điều 620 quy định: “Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản của mình.”

• Luật Công chứng 2014, Điều 59 (được sửa đổi, bổ sung năm 2023) quy định về hiệu lực của văn bản công chứng và điều kiện người yêu cầu công chứng phải có năng lực, tự nguyện và hiểu rõ nội dung, hậu quả pháp lý của việc công chứng.

Theo đó, việc từ chối nhận di sản là quyền cá nhân của từng người thừa kế, không bắt buộc phải có sự đồng ý hoặc chữ ký của tất cả những người cùng hàng thừa kế.

2. Công chứng văn bản từ chối nhận di sản có cần tất cả người thừa kế cùng ký không?

Câu trả lời là không cần tất cả người thừa kế cùng ký.

Mỗi người thừa kế có quyền độc lập trong việc quyết định nhận hay từ chối nhận phần di sản của mình. Nếu một người từ chối, họ chỉ cần tự mình lập và ký vào văn bản từ chối nhận di sản.

Ví dụ: Gia đình ông B có ba người con là C, D và E. Sau khi ông B mất, C muốn từ chối phần thừa kế nhà đất. Khi đó, chỉ cần C lập và ký vào văn bản từ chối nhận di sản, đem công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng, không bắt buộc D và E phải cùng ký.

Tuy nhiên, trong trường hợp văn bản từ chối nhận di sản được lập chung, nghĩa là nhiều người cùng thỏa thuận từ chối, thì tất cả những người có tên trong văn bản đó đều phải ký và công chứng cùng lúc để bảo đảm hiệu lực.

>>> Xem thêm: Tránh sai sót hồ sơ nhờ Dịch vụ sổ đỏ.

3. Trình tự công chứng văn bản từ chối nhận di sản

Theo Điều 40 Luật Công chứng 2014, thủ tục công chứng được thực hiện như sau:

1. Chuẩn bị hồ sơ, bao gồm: giấy tờ tùy thân của người từ chối, giấy chứng tử của người để lại di sản, giấy tờ chứng minh quan hệ thừa kế, dự thảo văn bản từ chối (nếu có).

2. Nộp hồ sơ tại tổ chức hành nghề công chứng nơi có di sản hoặc nơi cư trú của người yêu cầu công chứng.

3. Công chứng viên kiểm tra hồ sơ, xác định ý chí tự nguyện và năng lực hành vi của người yêu cầu.

4. Ký văn bản và công chứng. Sau khi công chứng xong, văn bản có hiệu lực ngay tại thời điểm ký, trừ khi có quy định khác trong nội dung văn bản.

4. Ví dụ minh họa thực tế

Chị H và anh K là hai người con thừa kế căn nhà của cha mẹ để lại. Anh K đang sinh sống ở nước ngoài và muốn từ chối nhận phần di sản này. Anh K chỉ cần ủy quyền cho người khác tại Việt Nam lập văn bản từ chối nhận di sản và tiến hành công chứng, không cần chị H cùng ký vào văn bản này.

Trường hợp chị H muốn nhận phần còn lại, chị vẫn được quyền làm thủ tục khai nhận di sản bình thường, kèm theo văn bản từ chối nhận di sản đã công chứng của anh K.

>>> Xem thêm: Tiện lợi – nhanh chóng – linh hoạt cùng Công chứng làm việc thứ 7 và chủ nhật mở cửa từ 8h00 – 18h30.

5. Lưu ý quan trọng khi lập văn bản từ chối nhận di sản

• Văn bản từ chối nhận di sản phải được lập trước khi di sản được chia.

• Người lập phải có năng lực hành vi dân sự đầy đủ và thực hiện hoàn toàn tự nguyện.

• Văn bản công chứng chỉ có giá trị pháp lý nếu được lập đúng hình thức và quy trình theo Luật Công chứng 2014.

• Trong trường hợp có tranh chấp, Tòa án mới có thẩm quyền tuyên vô hiệu văn bản công chứng.

6. Kết luận

Như vậy, công chứng văn bản từ chối nhận di sản không cần tất cả người thừa kế cùng ký, trừ khi đó là văn bản lập chung. Mỗi người có quyền tự quyết định về phần di sản của mình. Để bảo đảm giá trị pháp lý và tránh tranh chấp sau này, người từ chối nên thực hiện công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng có thẩm quyền, kèm đầy đủ hồ sơ hợp lệ theo quy định mới nhất.