Quy trình xử lý khi bị từ chối công chứng hồ sơ đất đai

Trong các giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, công chứng là thủ tục bắt buộc để hợp đồng, giao dịch có giá trị pháp lý. Tuy nhiên, không phải lúc nào hồ sơ cũng được chấp nhận. Có nhiều trường hợp người dân bị từ chối công chứng hồ sơ đất đai vì chưa đáp ứng đủ điều kiện pháp luật. Vậy cần làm gì khi rơi vào tình huống này?

>>> Xem thêm: Bảo mật thông tin tuyệt đối tại văn phòng công chứng.

1. Căn cứ pháp lý về việc từ chối công chứng hồ sơ đất đai

Một số văn bản pháp luật điều chỉnh trực tiếp đến công chứng đất đai:

Luật Công chứng 2014 (sửa đổi, bổ sung 2023):
- Điều 44: Công chứng viên được quyền từ chối công chứng nếu hồ sơ vi phạm pháp luật.
- Điều 51, 52: Công chứng viên có nghĩa vụ kiểm tra hồ sơ, giải thích lý do từ chối.
Luật Đất đai 2013 (sửa đổi 2024):
- Điều 188: Điều kiện để quyền sử dụng đất tham gia giao dịch.
- Điều 167: Quy định về hình thức hợp đồng, giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất.
Bộ luật Dân sự 2015:
- Điều 117: Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự.
- Điều 123: Giao dịch dân sự vô hiệu nếu vi phạm pháp luật.

2. Các nguyên nhân dẫn đến việc từ chối công chứng hồ sơ đất đai

2.1 Quyền sử dụng đất không đủ điều kiện pháp lý

Đất chưa có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Đất đang tranh chấp.
Đất bị kê biên để thi hành án.
Đất hết thời hạn sử dụng.

2.2 Người thực hiện giao dịch không có quyền hoặc không đủ năng lực

Người ký hợp đồng không phải chủ sử dụng đất hợp pháp.
Người đại diện không có giấy ủy quyền hợp lệ.
Người tham gia không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.

2.3 Hồ sơ công chứng giả mạo, thiếu hoặc sai sót

Nếu giấy tờ bị tẩy xóa, giả mạo hoặc hồ sơ chưa đầy đủ theo quy định tại Điều 40 Luật Công chứng 2014, công chứng viên có quyền từ chối.

2.4 Nội dung giao dịch vi phạm pháp luật

Ví dụ: hợp đồng chuyển nhượng đất nông nghiệp cho người không trực tiếp sản xuất nông nghiệp, vi phạm Điều 191 Luật Đất đai 2013 (sửa đổi 2024).

Xem thêm: Thu hộ chi hộ có phải xuất hóa đơn không?

>>> Xem thêm: Tiết kiệm thời gian với Dịch vụ sang tên sổ đỏ trọn gói.

3. Quy trình xử lý khi bị từ chối công chứng hồ sơ đất đai

3.1 Yêu cầu công chứng viên giải thích rõ lý do

Theo Điều 44 Luật Công chứng 2014, công chứng viên phải thông báo lý do từ chối. Người dân có quyền yêu cầu lập văn bản ghi nhận.

3.2 Rà soát, bổ sung, chỉnh sửa hồ sơ

Nếu hồ sơ thiếu giấy tờ hoặc sai sót, người dân cần hoàn thiện, bổ sung để đáp ứng yêu cầu pháp luật.

3.3 Thực hiện khiếu nại nếu cho rằng việc từ chối công chứng hồ sơ đất đai không có căn cứ

Theo Điều 74 Luật Công chứng 2014, người yêu cầu công chứng có thể khiếu nại đến:

Trưởng Văn phòng công chứng hoặc Trưởng Phòng công chứng.
Sở Tư pháp nơi công chứng viên hành nghề.
Bộ Tư pháp (nếu cần).

3.4 Khởi kiện tại Tòa án khi quyền lợi bị xâm phạm

Nếu việc từ chối gây thiệt hại, người dân có quyền khởi kiện yêu cầu bồi thường theo Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.

4. Ví dụ minh họa thực tế về từ chối công chứng hồ sơ đất đai

Anh D nộp hồ sơ công chứng hợp đồng mua bán đất. Tuy nhiên, công chứng viên phát hiện mảnh đất này đang bị tranh chấp và có thông báo thụ lý vụ án tại Tòa án. Công chứng viên từ chối công chứng theo đúng quy định tại Điều 188 Luật Đất đai 2013 (sửa đổi 2024). Anh D được hướng dẫn chờ kết quả giải quyết tranh chấp để tiếp tục thực hiện thủ tục. Đây là trường hợp từ chối hợp pháp, đảm bảo an toàn cho các bên liên quan.

>>> Xem thêm: Cần công chứng gấp cuối tuần? Hãy đến công chứng làm việc thứ 7 chủ nhật.

Kết luận

Việc từ chối công chứng hồ sơ đất đai thường xuất phát từ nguyên nhân hồ sơ hoặc giao dịch chưa đáp ứng quy định pháp luật. Người dân cần nắm rõ quy trình xử lý, bao gồm: yêu cầu giải thích lý do, bổ sung hồ sơ, khiếu nại hoặc khởi kiện khi cần thiết. Chuẩn bị kỹ lưỡng hồ sơ và kiểm tra tình trạng pháp lý của đất đai sẽ giúp giảm thiểu rủi ro bị từ chối công chứng.

Xem thêm: Vợ mở trộm mật khẩu điện thoại của chồng, có bị phạt không?

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Tranh chấp đất quy hoạch: tòa án xử lý thế nào?

>>> Thủ tục góp vốn bằng nhà đất trong công ty TNHH như thế nào?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.